طنز نوشتههای ف. م. سخن:(۱)
ف. م. سخن را برای اولين بار از روی طنز نوشتهای که در سايت گويا نوشته بود شناختم. ديری نگذشت که مقالات ادبی و اجتماعی وی جايگزين طنز نوشتههايش گرديد.
آنچه که مورد نظر بحث ماست نقد نوشتههای او نيست بلکه ميخواهيم با مروری بر طنز نوشتههای ايشان٬ نکاتی را در باره نگارش طنز مطرح کنيم.
نکته اولی که از مرور نوشتههای ایشان به ذهن میرسد جایگاه «نقش» نویسنده است. یعنی در طنز نوشتهها٬ نویسنده چه نقشی را بعهده میگیرد و چه «رلی» را بازی میکند. بعضی از طنز نویسان خود را در نقش و قالب یک آدم بیسواد میبرند و حرفهایشان را از زبان آنها میزنند. گاهی هم در قالب شعرای نامدار و یا حتی امامان معصوم و پیامبران و حتی خدا٬ خود را جا زده و با کنایه و اشاره های ظریف و لطیف به مسائل اجتماعی مورد علاقه میپردازند. ایفای هر نقش از عهده هرکس برنمیآید. اینجاست که تفاوت هر طنز در بعهدهگیری نقش نویسنده در آن مشخص میشود.
ناگفته پيداست که این تفاوت در طنز نوشتههای مختلف دليل بر رجحان يا برتری آن نيست بلکه منعکس کننده توانايی نويسنده در خلق آثار اوست. دقيقا مانند توانايی بازيگران تاتر و سينما. يک هنرپيشه کارکشته ممکن است در یک فیلم « نقش اول» فيلم را بازی کند و در فيلم بعدی «نقش منفي». هردو نقش٬ ارزش هنری دارند و هيچکدام بر ديگری از نظر تکنيکی ارجحيت ندارد.
البته این نحوه پردازش طنز سلیقه ایشان است و لازم نیست ما و شما همین شیوه را بخواهیم تقلید کنیم. گاهی بعضی از هنرپیشهها فقط نقش منفی را خوب بازی میکنند و برخی فقط نقش مثبت.
هر کدام از ما توانایی خاصی را در خلق یک نوشته سیاسی و اجتماعی را داریم. مهم آنست که اولا توانایی خود را بشناسیم و سپس در همان نقش و زمینهای که توانایی و استعدادش را داریم قلم بزنیم. بعنوان مثال: ابراهیم نبوی وقتی در قالب و نقش ستاره شهیر شرق میرود و طنز مینویسد٬ کاری قشنگ و شیرین پدید میآورد ولی وقتی در قالب و نقش یک روشنفکر طنز مینویسد٬ نوشتههایش چنگی به دل نمیزند.
ف. م. سخن در طنزهایش نقشهای متفاوتی را بعهده گرفته است. اين از نقاط مثبت نوشتههای وی است. اگرچه در ارائه همه اين نقشها از يک « تم» مشترک استفاده شده که در آينده بدان اشاره خواهيم کرد.
بعنوان مثال به دو نوشته ايشان که در ذيل به آنها لينک داده شده دقت کنيد. دو طنز در دو نقش متفاوت.
يکی از زبان يک روشنفکر
و ديگری از زبان مقام معظم رهبری!.
No comments:
Post a Comment